tygrys (Panthera tigris)

Najpotężniejszym drapieżnikiem lasów tropikalnych Azji, nie ograniczającym się zresztą do tego środowiska, jest tygrys (Panthera tigris). Najbardziej na zachód wysuniętym punktem jego występowania jest południowy brzeg Morza Kaspijskiego, głównym zaś terenem zamieszkiwania są Indie, Półwysep Malajski, południowa krawędź Syberii oraz Mandżuria. W Tybecie oraz na południowych zboczach Himalajów nie przekracza wysokości 2000 m n.p.m. Na obszarze zasięgu występują liczne odmiany tygrysa, na przykład tygrys bengalski (Panthera tigris tigris), południowo-chiński (Panthera tigris amoyensis) czy syberyjski (Panthera tigris altaica), największy, osiągający długość ciała do 3 m. Tygrys jest zwierzęciem o masywnej, silnej budowie i stosunkowo krótkich, ale bardzo muskularnych nogach. Długość jego ciała dochodzi do około 2 m, ogona około 1 m, wysokość w kłębie do ponad 1 m. Ciężar osiąga nawet 320 kg. Żółtordzawą sierść pokrywają czarne pręgi. Boki głowy oraz strona brzuszna są białe.

Tygrysa spotkać można zarówno na terenach porosłych gęsto przez zarośla trawiaste, jak i na ogromnych obszarach puszcz tropikalnych. Ponadto stosunkowo chętnie zbliża się do zabudowań i osiedli ludzkich. Szczególnie dogodnymi terenami dla tego zwierzęcia są gęste, trudne do przebycia zarośla trzcinowe, bambusowe, zarośnięte brzegi rzek oraz wszelkiego rodzaju gąszcz. Bardzo lubi cieniste miejsca pod rozłożystymi drzewami. Zarośnięte tereny dają mu możliwość odpoczynku i ułatwiają polowanie. Na terenach, gdzie roślinność jest skąpa, zwłaszcza na stepach południowo-wschodniej Syberii, na miejsca odpoczynku tygrys wybiera rozpadliny skalne, bądź też wygrzebuje kotlinę w śniegu. Normalnie prowadzi samotny tryb życia i tylko na okres rozrodu tworzy rodziny. Nie jest typowym zwierzęciem nocnym, gdyż spotkać go można zarówno w dzień, jak i w nocy. Poluje z reguły przed i po zachodzie słońca. Jest drapieżnikiem naziemnym i na drzewa wspina się nieudolnie tylko wówczas, gdy zostaje do tego zmuszony. Jako doskonały pływak często przepływa długie dystanse, w celu dostania się na położone na dużych rzekach wyspy, które są wygodnym terenem łowieckim.

Każdy tygrys ma określony rejon łowiecki, który przemierza w ciągu nocy. Poluje na wszelkie zwierzęta, bez względu na ich wielkość. Ofiarą jego padają zarówno duże ssaki kopytne, jak i gryzonie czy ptaki. Na Syberii w okresie wędrówek łososi zaczaja się nad rzekami i wyciąga z nich ryby. Ze szczególnym upodobaniem poluje na dziki, antylopy i jelenie, czyhając na nie u wodopojów. Ludzi raczej unika i atakuje głównie wtedy, gdy zostanie przez nich postrzelony. Tylko stare lub słabe osobniki, nie mogące pokonać silniejszego zwierzęcia, napadają na człowieka, który jest dla nich łatwą zdobyczą. Tygrys jest bardzo silny i wytrzymały. Za zdobyczą goni kilometrami, zabija ją przez skręcenie kręgów szyjnych i następnie zanosi do kryjówki. Potrafi całymi kilometrami nieść w pysku zwierzę wielkości cielęcia. Mimo swej wielkiej drapieżności, tygrys nigdy nie zabija więcej niż może zjeść. Nie robi zapasów, ale apetyt ma ogromny. Wygłodniały tygrys może jednorazowo zjeść 50 kg mięsa. Po każdym posiłku zapada w drzemkę, trwającą niekiedy więcej niż dobę.

Ciąża u samicy trwa 98-110 dni. Tygrysica rodzi na ogół raz w roku 1-5 młodych, z których wychowuje 2-3. Jeśli młode pozostają przy matce dłużej (nawet do 2,5 roku), wówczas rodzi dopiero po odejściu młodych, a więc co 2-3 lata. Jeśli młode zginą natychmiast lub są odłączone od matki, wtedy następny miot samica wydaje w tym samym roku. Na miejsce porodu wybiera zazwyczaj niedostępny zakątek, w gęstych zaroślach, wśród bambusów i trzcin. Przez pierwsze tygodnie młode są karmione wyłącznie mlekiem matki i w tym czasie samica prawie ich nie opuszcza. W okresie przechodzenia młodych na stały pokarm, matka zabiera swe potomstwo na dalsze wędrówki. W tym czasie jest ona najniebezpieczniejsza dla każdego spotkanego zwierzęcia i człowieka. Samiec nie interesuje się młodymi, nie opiekuje się nimi, ani nie dostarcza pokarmu swej rodzinie. Broni jej jedynie przed wrogami. Tygrysy osiągają dojrzałość płciową w 4 roku życia. Żyją 15-17 lat.