suseł moręgowany (Citellus citellus)

Typowym zwierzęciem stepowym jest suseł moręgowany (Citellus citellus), gryzoń z rodziny wiewiórkowatych. Zamieszkuje on południowo-wschodnią i wschodnią Europę, ale jego zasięg rozszerza się coraz bardziej na zachód. Na obszarze środkowej Europy występuje jedynie do 250 m n.p.m.. natomiast w Macedonii dochodzi w górach do 3000 m. W Polsce nieliczny, żyje tylko na Śląsku i Opolszczyźnie. Suseł moręgowany jest zwierzęciem prawie wielkości chomika; długość jego ciała wynosi 18-23 cm. ogona 5-7 cm, wysokość nie przekracza 9 cm, a ciężar dochodzi do 340 g. Grzbiet i boki ma ubarwione żółtawoszaro w nieregularne drobniutkie cętki brązowoszare ułożone w prążki. Brzuch jest biały, kremowy lub żółty, a gardło zawsze białe.

Gryzoń ten zamieszkuje przede wszystkim stepy, pola uprawne, miedze, piaszczyste nieużytki oraz niezbyt wilgotne łąki. Unika wody i większych zadrzewień, przede wszystkim lasu. Większość czasu przebywa w norach podziemnych, które buduje zwykle na terenach piaszczystych lub gliniastych. Nory te położone są zwykle obok siebie, tworząc niewielką kolonię. Każda nora składa się z komory mieszkalnej, umieszczonej zwykle na głębokości 1-2 m, oraz z prowadzących do niej korytarzy, które osiągają łączną długość do 7 m. Część korytarzy stanowi spiżarnię, w której suseł gromadzi zapasy pokarmu na zimę. W lecie każdą norę zamieszkuje tylko jeden osobnik, w zimie w jednej komorze przebywa po kilka osobników. Charakterystyczną cechą zwierząt tego gatunku jest to, że kopiąc nory nigdy nie wyrzucają ziemi na zewnątrz, ale wynoszą ją daleko w torbach policzkowych.

Suseł moręgowany jest zwierzęciem zdecydowanie dziennym. Do nory powraca na długo przed zapadnięciem zmroku. Pokarm jego stanowią głównie rośliny, nie gardzi jednak pokarmem zwierzęcym. Chętnie zjada nasiona, jagody, rośliny zielne, cebulki, bulwy, korzenie, owady, drobne gryzonie, a także ptaki i ich jaja. Żeruje wspólnie, oddalając się od nory nawet do 100 m, przy czym zawsze pewne osobniki zwracają uwagę na otoczenie i ostrzegają inne gwizdem w razie zauważenia czegoś niepokojącego. Pod tym względem suseł przypomina świstaka. W jesieni odżywia się bardzo intensywnie, przygotowuje swoją norę na zimę i we wrześniu zasypia. Sen jego trwa do marca lub kwietnia. Niekiedy też przesypia okresy największych upałów w lecie. Suseł jest zwierzęciem bardzo wrażliwym, szczególnie na wilgoć i zimno, i często zdarza się, że duże ulewy połączone z chłodami niszczą na jakimś terenie większość osobników.

Po ciąży trwającej 28 dni samica rodzi 1 lub 2 razy w roku po 3-11 młodych. Liczba miotów zależna jest od temperatury: na chłodnych terenach samica daje jeden miot w roku, na obszarach ciepłych południowo-wschodniej Europy na ogół 2. Młode otwierają oczy po 4 tygodniach, a dojrzałość płciową uzyskują po 9-10 miesiącach. Matka bardzo troskliwie opiekuje się potomstwem i nawet gdy młode samodzielnie już wychodzą na poszukiwanie pokarmu, nadal strzeże je przed niebezpieczeństwem. Susły żyją 4-5 lat.