Ssaki stanowią grupę kręgowców, o której człowiek powinien wiedzieć najwięcej, gdyż sam do niej należy. W rzeczywistości jednak jest nieco inaczej. Znajomość tej gromady zwierząt jest mniejsza niż innych grup, na przykład ptaków łub ryb, mimo że wiele gatunków ssaków, i to zarówno dzikich jak i udomowionych, żyje w najbliższym sąsiedztwie człowieka. Oczywiście, wiedza o gatunkach udomowionych jest większa, ale i tu brak jest dokładniejszych informacji o biologii tych zwierząt. O zwierzętach dzikich, żyjących w naturalnym środowisku, przeciętny mieszkaniec naszego kraju wie niewiele.
A przecież świat pełen jest ssaków. Dzięki swej wysokiej organizacji potrafią one przystosować się do życia w środowiskach niedostępnych dla innych kręgowców. Spotyka się je na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy, i we wszystkich morzach i oceanach. Żyją na powierzchni ziemi i pod nią, na terenach otwartych i w najgęstszych lasach i zaroślach, w wodzie słodkiej i słonej, w powietrzu, na bagnach i na najsuchszych pustyniach, a także w górach znacznie powyżej granicy roślinności.
Od przeszło dwustu lat przyrodnicy interesują się szczególnie tą gromadą kręgowców. Opisują coraz to nowe gatunki i odmiany, poznają pokrewieństwa ewolucyjne na podstawie coraz liczniej odkrywanych, kopalnych szczątków przodków współczesnych ssaków, a mimo to wiedza ta jest ciągle niepełna, a poglądy na wiele zagadnień — kontrowersyjne. Najlepszym przykładem wielu wątpliwości, jakie nasuwają się zoologom zajmującym się ssakami, jest sprawa liczby gatunków tych zwierząt żyjących obecnie na świecie. Jedni autorzy uważają, że znamy 3500 gatunków, podczas gdy inni wyliczają ich ponad 8000, uważając za gatunki różne odmiany. Jak się wydaje, bliżsi prawdy są ci pierwsi. Wiele gatunków ssaków znamy prócz tego tylko z martwych okazów, upolowanych i opisanych przez dawnych zoologów, którzy zupełnie nie zainteresowali się biologią odkrytych przez siebie zwierząt. Szukając obecnie informacji o bardzo wielu ssakach, możemy dokładnie dowiedzieć się; jak one wyglądały, jakie miały rozmiary itp., ale nie znajdujemy żadnych danych dotyczących ich życia. A życie ssaków, bardzo urozmaicone, związane z rozmaitymi środowiskami, na pewno zasługuje na poznanie.
W jaki sposób ssaki opanowały tak rozmaite środowiska i potrafiły w dużej mierze uniezależnić się od ich wpływów? Zanim odpowiemy na to pytanie, przypomnijmy sobie, czym charakteryzują się ssaki.
W rozwoju ewolucyjnym zwierząt ssaki stanowią grupę najwyżej rozwiniętą. Bardzo wysoka organizacja ich ustroju przejawia się przede wszystkim w najlepiej wśród wszystkich zwierząt rozwiniętym ośrodkowym układzie nerwowym. Wysoki rozwój mózgu sprawia, że wszystkie reakcje nerwowe ssaków są znacznie silniej wyrażane niż u innych zwierząt, a narządy zmysłów osiągają dużą sprawność. Doskonałe narządy węchu i słuchu mają ogromne znaczenie y życiu ssaków, umożliwiając im zdobywanie pokarmu, obronę przed wrogami, a w okresie rozmnażania się — odszukiwanie partnera.
Drugą istotną cechę ssaków stanowi stałocieplność. Jest ona wynikiem działania wewnętrznych mechanizmów termoregulacji, które umożliwiają zachowanie stałej temperatury ciała niezależnie od temperatury otoczenia, a więc uniezależniają od niej procesy życiowe. Termoregulacja, której podstawą są reakcje nerwowo-hormonalne, polega na utrzymaniu stanu równowagi między ilością ciepła wytwarzanego w organizmie w procesach przemiany materii, a ilością ciepła oddawanego przez organizm do otoczenia (pocenie się, dyszenie). Ważną rolę w termoregulacji odgrywa izolacja cieplna ciała od otoczenia przez podskórną tkankę tłuszczową i pokrywę włosową. Uwłosienie stanowi znakomitą warstwę izolacyjną, zapobiegającą nadmiernemu promieniowaniu ciepła z organizmu, dzięki utrzymaniu wokół ciała warstwy powietrza. Sierść, będąca jedną z najbardziej charakterystycznych cech ssaków, jest rozmaicie wykształcona w zależności od środowiska życia tych zwierząt. U jednych gatunków jest gęsta, u innych rzadka, może być złożona z długich lub krótkich włosów, może być gładka i przylegająca albo puszysta; pokrywa ona ciało wszystkich bez wyjątku ssaków, chociaż u niektórych została w znacznym stopniu uwsteczniona i występuje albo tylko w życiu płodowym, albo zachowuje się w postaci pojedynczych włosów na niektórych tylko obszarach skóry. U waleni na przykład, które w związku z przejściem do wodnego trybu życia utraciły włosy, sierść występuje jedynie w okresie zarodkowym. U większości ssaków włosy tworzące sierść są dwojakiego rodzaju. Rzadsze, długie włosy nadające wygląd sierści nazywamy ościstymi. Krótsze, gęste i bardzo miękkie, stanowiące główną warstwę izolacyjną, noszą nazwę włosów wełnistych. Prócz tego na pysku znajdują się sztywniejsze, długie włosy czuciowe, zwane też zatokowymi, spełniające funkcję narządu dotyku. Tak zwane wąsy kota i psa są właśnie włosami zatokowymi. U pewnych ssaków włosy tworzące pokrywę przekształciły się w szczecinę lub kolce (na przykład u jeża, jeżozwierza, kolczatki).
Oprócz włosów naskórek ssaków wytwarza różnego rodzaju inne twory ochronne, takie jak paznokcie, kopyta, łuski, pazury. W skórze występują gruczoły łojowe, których wydzielina służy do natłuszczania naskórka i włosów, oraz u większości gatunków gruczoły potowe, spełniające dużą rolę w termoregulacji.