nornica ruda (Clethrionomys glareolus)

Podstawowym pokarmem większości omówionych poprzednio drapieżników leśnych jest drobny gryzoń z rodziny nornikowatych — nornica ruda (Clethrionomys glareolus). Zamieszkuje ona lasy Europy z wyjątkiem Irlandii, Półwyspu Pirenejskiego, Apenińskiego i Bałkańskiego. Występuje ponadto na terenie Azji Mniejszej i w zachodniej Syberii. Długość jej ciała wynosi 9-11 cm, ogona 4-5 cm, a ciężar nie przekracza 25 g. Zabarwienie grzbietu jest szarorude lub czerwonorude, natomiast spodu ciała popielate albo białe, przy czym należy dodać, że zależy to od wilgotności i jasności środowiska życia tego gryzonia. Charakterystyczną cechą morfologiczną, która różni nornicę rudą od innych norników, są duże, wystające z futerka uszy.

Nornica ruda jest pospolita zarówno w lasach liściastych i mieszanych, jak i w iglastych, zwłaszcza czysto świerkowych. Często spotyka się ją na brzegach lasów. Niekiedy występuje także w ogrodach i zaroślach, w żywopłotach śródpolnych oraz w zakrzewieniach nadwodnych. Unika terenów suchych. Rzadko wychodzi z lasu na dalsze wędrówki. Niekiedy jednak urządza wypady na pola uprawne, sąsiadujące z lasami i czyni tam wiele szkód. Obfitość pokarmu, jaki nornica znajduje niemal wszędzie, nie zmusza jej do oddalania się od gniazda. W jesieni jednak obserwowano przechodzenie nornic na torfowiska i łąki śródleśne, gdzie w innych okresach roku spotyka się je tylko wyjątkowo.

Gniazda nornica umieszcza w spróchniałych drzewach, pod kawałkami kory, pod korzeniami, kamieniami, niekiedy buduje je również na powierzchni wśród krzewów lub wykopuje w ziemi na głębokości 30-40 cm. Gniazda zbudowane są z mchu, liści oraz porostów i wyścielone w środku łykiem lub trawą; naziemne mają kształt kulisty, o średnicy około 20- 30 cm.

Nornica jest przede wszystkim zwierzęciem nocnym, jednakże często można ją zobaczyć w ciągu dnia, zwłaszcza na terenie leśnym. Umie wspinać się po drzewach na znaczne wysokości w poszukiwaniu pożywienia. To zaś zmienia się w zależności od pory roku. W lecie stanowią je głównie zielone części roślin, igły świerkowe, korzenie, nasiona, a także owady i inne bezkręgowce, w zimie natomiast — kora, młode pędy drzew oraz zgromadzone w norach nasiona. Zapasy zimowe nornicy składają się z nasion klonu, dębu, buka, lipy, leszczyny, a także z galasów oraz z jagód jarzębiny, brusznicy, żurawiny, liści i młodych pędów.

W okresie od kwietnia do października każdego roku samica rodzi 3-4 razy. Ciąża trwa 18-21 dni, a w jednym miocie jest 3-6 młodych. Młode, które otwierają oczy po 9-12 dniach, przez pierwsze 2 tygodnie żywią się mlekiem matki, a po 8-9 tygodniach osiągają dojrzałość płciową. Nornica ruda żyje do 2 lat.

Podobną rolę w biocenozie leśnej co nornica ruda odgrywają dwaj przedstawiciele rodziny myszowatych — mysz zaroślowa i leśna.