nietoperze wielkie — kalongi

Drugi wielki obszar lasów tropikalnych stanowią puszcze azjatyckie i australijskie. Występuje tutaj ogromne bogactwo fauny ssaków, reprezentowanych przez przedstawicieli wszystkich rzędów lądowych. W puszczach australijskich żyje ponadto swoista i odrębna grupa ssaków najprymitywniejszych, bezłożyskowców, obejmująca stekowce i torbacze. Inną charakterystyczną grupę ssaków tego obszaru dżungli tropikalnej stanowią nietoperze wielkie — kalongi. Należą tu dwa stosunkowo dobrze poznane gatunki: rudawka średnia zwana też lisem latającym (Pteropus medius) i rudawka wielka nazywana psem latającym (Pteropus gigauteus). Wszystkie kalongi są zwierzętami dużymi, o rozpiętości skrzydeł do 1,5 m. Wydłużone pyski oraz rude ubarwienie sprawiły, że w większości języków nazywa się je lisami latającymi. Jednakże ich sposób życia w niczym nie przypomina tych drapieżników. Są wyłącznie roślinożerne, a pokarm ich stanowią kwiaty i owoce. Dzień spędzają wisząc na gałęziach wysokich drzew, zwykle w ogromnych stadach, pod których ciężarem łamią się konary drzew. Gromady takie mogą składać się z tysięcy osobników. W czasie odpoczynku kalongi zwisają przyczepione tylnymi nogami do gałęzi, głową w dół i ciałem owiniętym skrzydłami. W gromadzie odpoczywających w ten sposób zwierząt panuje ustawiczny ruch i hałas. Jedne osobniki starają się zepchnąć inne i zająć jak najwygodniejsze miejsce. Zepchnięte przelatują na inne gałęzie, czemu towarzyszą głośne piski. Swoje obozowisko kalongi okupują przez szereg kolejnych dni, ale prędzej czy później całe stado przenosi się na nowe kwatery, położone w pobliżu otwierających się kwiatów i dojrzewających owoców.

Zęby trzonowe nietoperzy owocożernych mają spłaszczone korony przystosowane do miażdżenia soczystego pokarmu. Kciuk kończyny przedniej jest wolny i opatrzony ostrym zakrzywionym pazurem, służącym do zahaczania przy wspinaniu się po gałęziach. W czasie spożywania pokarmu nietoperze te przytrzymują się jedną nogą i kciukiem jednej łapy, drugą nogą i drugim kciukiem manipulują zaś przy owocu. Samice wszystkich kalongów po około 5-miesięcznej ciąży rodzą z reguły jedno młode. Przyczepia się ono do futerka matki, u której sutki umieszczone są po bokach klatki piersiowej, tuż pod nasadą skrzydeł.

Lis latający występuje na Cejlonie i w Indiach. Długość jego ciała wynosi 30 cm, a rozpiętość skrzydeł sięga 1,25 m. Żyje w wielkich gromadach, które trzymają się razem zarówno w czasie snu dziennego, jak i w czasie nocnych wędrówek.

Jest zwierzęciem leśnym. Z zapadnięciem nocy udaje się gromadnie na żerowiska. Żywi się miękkimi owocami, na przykład bananami, ale zjada też chętnie kwiaty, pyłek, miód i owady. Czasami zalatuje do sadów i ogrodów, gdzie powoduje poważne szkody.

Większym gatunkiem jest pies latający, o rozpiętości skrzydeł dochodzącej do 1.5 m. Występuje on we wschodnich Indiach i na wyspach sąsiadujących z Półwyspem Indyjskim. Zamieszkuje tam ciemne lasy, w dzień wisząc gromadnie na drzewach.

Ulubionym miejscem przebywania tego nietoperza są gęstwiny nad rzekami i dużymi bagnami, a jeszcze częściej osiedla się w zaroślach namorzynów na wybrzeżach morskich. Na żer wylatuje tuż przed zachodem słońca, a do legowisk wraca o wschodzie. Żywi się dzikimi owocami, przede wszystkim miękkimi i soczystymi; zdarza się często, że pustoszy plantacje roślin uprawnych.