lis (Vulpes vulpes)

lis (Vulpes vulpes)

Mniejszą sympatię niż borsuk wzbudza na ogół najszerzej rozsiedlony drapieżnik tej strefy — lis (Vulpes vulpes). Jego zasięg obejmuje całą Europę, północną Afrykę i Azję. Żyje także w Australii, gdzie został przywieziony i dobrze się zaaklimatyzował. To szerokie rozsiedlenie wynika przede wszystkim z braku naturalnych wrogów. Jedyne niebezpieczeństwo zagraża lisowi ze strony człowieka.

Jest to dość duże zwierzę, o długości ciała 65-90 cm, puszystego ogona (kity) 30-45 cm i wysokości w kłębie około 40 cm. Ciężar ciała wynosi 5-10 kg. Występuje w wielu odmianach i podgatunkach, jako lis rudy, czarny, siwy. Cechuje go duża zmienność ubarwienia i budowy okrywy włosowej. Spód ciała jest z reguły popielaty lub biały. Na zimę futro ciemnieje. Dzięki swej umiejętności przystosowywania się do różnych warunków, lis żyje w rozmaitych środowiskach. Zamieszkuje przede wszystkim lasy, ale występuje także na polach, łąkach i nad brzegami zbiorników wodnych. Chętnie osiedla się w pobliżu zabudowań ludzkich. Żyje pojedynczo lub w grupach rodzinnych w okresie wychowu młodych. Gnieździ się zwykle w norach, często w opuszczonych przez króliki czy borsuki, także pod wykrotami drzew, w ścianach wąwozów itp. Nory, zaopatrzone w kilka wyjść, są przeważnie głębokie i długie. Lisy przywiązują się do swojej okolicy i nigdy nie opuszczają jej na dłużej, a wypłoszone po jakimś czasie do niej wracają. Nie lubią poruszać się przypadkowymi drogami. Zwykle wydeptują sobie ścieżki prowadzące przez pola, zagajniki i trzęsawiska, i stale wzdłuż nich biegają.

Głównym pożywieniem lisa są norniki, które wyłapuje przede wszystkim w nocy, ale zdarza się, że poluje na nie także w ciągu dnia. Dzięki świetnemu słuchowi z łatwością odnajduje podziemne gniazda tych gryzoni. W okresie wychowywania młodych, wobec ogromnego zapotrzebowania na pokarm, lisica poluje na wszystko, co da się złapać, a więc na chrząszcze, ptaki, żaby, wiewiórki, zające, a nawet sarnięta. Ponieważ lis chwyta głównie zwierzęta słabe lub chore, przeto szkody wywoływane przez niego są znikome. Lisy, zwłaszcza młode, jadają także pokarm roślinny. W braku innego pożywienia nie gardzą padliną.

Ciąża u lisów trwa 51-54 dni. Samica rodzi w marcu-maju. Młode przychodzą na świat w norach; zazwyczaj w jednym miocie jest ich 4-7. Otwierają oczy w końcu drugiego tygodnia życia. Do 8 tygodni żywią się mlekiem matki. W jesieni usamodzielniają się i porzucają rodziców. Pod koniec pierwszego roku życia dojrzewają płciowo. Żyją 10-12 lat.

Opinię zwierzęcia niezwykle chytrego i sprytnego lis zawdzięcza wspaniale rozwiniętym zmysłom, przede wszystkim słuchowi. Pisk myszy słyszy już z odległości 100-150 m. Lis jest jednym z popularnych zwierząt futerkowych. W hodowlach wytworzono szereg odmian barwnych tego zwierzęcia, które pod różnymi nazwami trafiają na rynki handlowe.