Leniwce

Przystosowane do życia wyłącznie nadrzewnego są leniwce, rodzina należąca do rzędu szczerbaków, której dwa gatunki żyją w południowoamerykańskiej puszczy.

Te niewielkie zwierzęta, o długości ciała od 50 do 70 cm, zwisają z gałęzi drzew głową w dół, zawieszone na kończynach. Do tej niecodziennej pozycji są doskonale przystosowane. Sierść ich jest skierowana nie jak u innych ssaków, od grzbietu ku brzuchowi, lecz na odwrót — od brzucha ku stronie grzbietowej. Kończyny, o zredukowanej liczbie palców zakończonych sierpowatymi pazurami, dłuższymi i silniejszymi na parze przedniej, spełniają rolę potężnych haków, na których zwierzę zawisa bez wysiłku. Kończyny te nie nadają się do chodzenia po ziemi i jeśli zwierzę znajdzie się w takiej sytuacji, porusza się bardzo nieudolnie. Po gałęziach natomiast wspina się zręcznie, choć zawsze powoli, gdyż w ogóle unika ruchu. W ciągu dnia zwisa niemal nieruchomo między liśćmi lub porusza się bardzo ospale. Z nastaniem zmierzchu leniwce budzą się z letargu i stają się nieco żywsze. Potrafią w ciągu nocy przewędrować nawet dość duży obszar lasu.

Leniwce żyją w niewielkich grupach, złożonych z kilku osobników. Stadka takie żerują w ciągu nocy. Pożywienie ich stanowią liście, młode pędy i- owoce. Wodę zlizują z liści. Do życia wystarczają leniwcom niewielkie ilości pokarmu, toteż rodzina przez długi czas przebywa na jednym drzewie, dopóki dostarcza ono dosyć pożywienia. Dopiero po wyczerpaniu jego zasobów zwierzęta te przenoszą się na inne drzewo. Pokarm pobierają wisząc na gałęzi. Przednimi kończynami przyciągają gałąź, pazurami zrywają liście i podają sobie do pyska. Zwolnione tempo życia leniwców podyktowane jest wolną przemianą materii. Pokarm złożony w głównej mierze z liści jest trudno przyswajalny i zwierzę musi mieć dużo czasu i spokoju, aby go strawić.

Cechą charakterystyczną leniwców jest ich duża wytrzymałość na głód i pragnienie. Przez długi czas mogą one obywać się bez jedzenia. Są również odporne na substancje trujące, a często też przeżywają nawet ciężkie zranienia.

Okres rui u leniwców przypada na grudzień i styczeń. Zawsze rodzi się jedno młode, zazwyczaj w okresie od kwietnia do lipca. Przychodzi ono na świat stosunkowo wysoko zaawansowane w rozwoju i pokryte sierścią. Przez pewien czas matka nosi potomka na grzbiecie.

Północną Brazylię i Gujanę zamieszkuje leniwiec dwupalczasty (Choloepus didactylus), gatunek dobrze poznany, o długości dochodzącej do 70 cm. Ciało jego jest pokryte długą i gęstą sierścią o zabarwieniu zielonkawoszarym i białawym na twarzy. Zielonkawe zabarwienie nadają sierści żyjące wśród włosów mikroskopijne glony zielone, które w wilgotnej atmosferze puszczy tropikalnej znajdują dobre warunki bytowania na tym nieruchliwym zwierzęciu. Nazwa tego gatunku leniwca pochodzi od występujących na przednich kończynach dwóch palców zakończonych sierpowatymi, silnie zakrzywionymi pazurami.

Zalesione obszary tropikalnych partii Ameryki Środkowej i Południowej zamieszkuje leniwiec trójpalczasty (Bradypus tridactylus), który w odróżnieniu od dwupalczastego ma na kończynach przednich i tylnych po 3 palce zakończone pazurami. Jest mniejszy od swego krewniaka, długość jego ciała nie przekracza 50 cm.