lemingi

Najłatwiej dostępnym pokarmem dla drapieżników tundry są lemingi, gryzonie wielkości szczurów należące do norników, licznie zamieszkujące te rejony kuli ziemskiej.. Spośród kilku gatunków obecnie znanych, najpospolitszy jest leming właściwy (Lemmus lemmus), występujący w północnej Azji, w Norwegii oraz na Półwyspie Kola. Zwierzę to, o długości ciała wynoszącej 15 cm i ogona 2 cm, ma bardzo ładne, obfite i długie futro o barwie brązowożółtej w wyraźne czarne plamy. Od oczu ku tyłowi głowy biegną 2 charakterystyczne żółte smugi. Żółte są również łapy i ogon. W północnej części zasiedlenia leming dochodzi do poziomu morza, w górach zaś do strefy występowania porostów. Żyje przede wszystkim na suchszych terenach wśród bagien pokrywających znaczne obszary tundry. Trybem życia przypomina chomiki i świstaki. Mieszka w zagłębieniach gruntu, pod kamieniami, wśród porostów i mchów, gdzie wygrzebuje rozgałęzione korytarze. Aktywne życie prowadzi zarówno w dzień, jak i w nocy. Porusza się stosunkowo szybko, choć niezbyt zręcznie, starannie unikając wody, której wyraźnie nie lubi. W zimie wygrzebuje korytarze w śniegu 20-30 cm ponad powierzchnią gruntu, którymi dociera do przysypanych roślin. Korytarze te zbiegają się w jednym miejscu, stanowiącym duże gniazdo wysłane grubo pogryzioną trawą. Gniazdo to służy lemingowi jako schronienie zimowe, w którym spędza on ten groźny okres roku, nie zapadając w sen zimowy. Mimo gromadnego pozornie życia lemingi nie są zwierzętami towarzyskimi: każdy z nich zamieszkuje określone terytorium, którego broni przed innymi osobnikami.

Lemingi są roślinożerne. Ich podstawowe pożywienie składa się z ziołorośli, porostów, kwiatów karłowatych brzóz i wierzb. W niektórych latach, na skutek wzmożonego rozrodu, gryzonie te pojawiają się w ogromnych ilościach i nie może ich wykarmić zamieszkiwany przez nie teren. Z reguły wymiera wówczas cała niemal populacja. Czasem taka wygłodzona populacja rozpoczyna masową wędrówkę w poszukiwaniu pokarmu. Tam gdzie się pojawi wielkie stado lemingów, cały obszar wkrótce zostaje pozbawiony wszelkiej roślinności, a stoki i pastwiska przekopane i doszczętnie zniszczone. Wędrujące lemingi nigdy jednak nie wchodzą do zabudowań ludzkich. W latach masowych po-jawów lemingi stają się szczególnie łatwą zdobyczą dla drapieżników. Na tereny zamieszkane przez lemingi docierają kuny. gronostaje i tchórze, które w tym okresie wyłącznie się nimi żywią.

Północne rejony Europy, Azji i Ameryki Północnej zamieszkuje inny znany gatunek — leming śnieżny zwany też kopytnym (Dicrostonyx torquatus), o długości ciała wynoszącej 13-14 cm.

W lecie futerko tego gryzonia jest rudawo-brązowe, z jaśniejszą rudą obróżką na szyi, w zimie zaś staje się białe. Małżowiny uszne, utworzone z fałdki skóry wokół otworu słuchowego, są całkowicie ukryte w sierści. Ogon bardzo krótki pokrywają długie włosy. Gęsto owłosione są także podeszwy nóg. Druga nazwa tego zwierzęcia pochodzi od budowy stóp, których palce, trzeci i czwarty, mają w zimnym okresie roku ogromne pazury przekształcone w rodzaj kopytek.

Leming śnieżny zamieszkuje wzgórza i wododziały tundry, zwłaszcza tundrę mszystą z karłowatą brzozą i wierzbą, i tundrę kamienistą, a także tereny błotniste. Nory tego gatunku znajdują się płytko pod powierzchnią ziemi, a komora gniazdowa często ukryta jest pod pagórkiem. Na suchych miejscach, a szczególnie na glebach piaszczystych, nory są znacznie głębsze i o bardziej skomplikowanej budowie. W zimie leming ryje chodniki pod śniegiem, często w bardzo zbitej jego masie, przy czym posługuje się kopytkami. Żywi się liśćmi karłowatej brzozy i wierzby, rozmaitymi krzewinkami, a także grzybami, korą i pędami polarnych krzewów. W ciągu roku samica wydaje 2 lub rzadziej 3 mioty, z których każdy składa się z 4-6 młodych. Podobnie jak u innych lemingów, liczebność tego gatunku na skutek nierównomiernego tempa rozrodu ulega silnym wahaniom, co powoduje okresowe wędrówki. Wędrówki te nie są tak masowe, jak u leminga właściwego.