kret europejski (Talpa europaea)

Stepy europejskie mają inny charakter niż afrykańskie. Poza stosunkowo dużymi obszarami właściwych stepów w południowo-wschodniej Europie, powstały one wtórnie w wyniku gospodarczej działalności człowieka. Stepy europejskie to przede wszystkim pola uprawne i łąki.

Jednym z mieszkańców tych sztucznych stepów jest kret europejski (Talpa europaea), występujący w Europie z wyjątkiem Irlandii, w Ameryce Północnej oraz w Azji. To drobne zwierzę, o długości ciała nie przekraczającej 17 cm, ogona około 3 cm i ciężarze 70 do 120 g, jest doskonale przystosowane do podziemnego życia.

Ciało ma walcowate pokryte bardzo miękkim, gęstym, czarnym futerkiem, o włosach rosnących prostopadle do skóry; po stronie brzusznej futerko jest nieco jaśniejsze. Mała głowa, bez wyraźnie zaznaczonej szyi, wydaje się wciągnięta w ramiona. Oczy są bardzo zredukowane, uszy maleńkie schowane w futerku, a pysk przekształcony jest w wydłużony ryjek opatrzony wioskami i ciałkami czuciowymi. Kończyny są bardzo krótkie, przy czym przednie uległy przekształceniu w główny narząd grzebiący i są zwrócone wewnętrzną powierzchnią ku tyłowi.

Kret przebywa najchętniej na łąkach, polach, w ogrodach, na skraju lasów, bardzo rzadko nad rzekami lub jeziorami, a niemal zupełnie brak go na wybrzeżach morskich. W górach dochodzi do 2000 m n.p.m. Na terenach swego występowania kopie rozbudowany system podziemnych chodników i nor, wyrzucając co pewien czas wygrzebaną ziemię na powierzchnię, co możemy obserwować w postaci tzw. kretowisk. Pod ziemią porusza się bardzo sprawnie, pływając w niej jak inne zwierzęta w wodzie. Czyni to z szybkością równą szybkości człowieka idącego po powierzchni ziemi. Każdy system korytarzy składa się z dwóch odrębnych pod względem funkcjonalnym części — mieszkalnej i łowieckiej. W części mieszkalnej znajduje się zawsze komora mieszkalna z legowiskiem, wysłana bardzo miękko liśćmi i mchem. Z reguły systemy korytarzy budowane w lecie są płytsze od zimowych. Korytarze łowieckie służą kretowi jako drogi i jako pułapki na zwierzęta stanowiące jego pokarm.

Kret całe niemal życie spędza pod ziemią. Ze względu na to, że bardzo źle znosi światło, rzadko tylko pojawia się w dzień na powierzchni i to raczej zmuszony niż z własnej woli. Jest w ogóle aktywniejszy w nocy niż w dzień. Do wody wchodzi niechętnie, ale w razie potrzeby potrafi przepływać rzeki, przy czym używa przednich kończyn, podobnie jak przy kopaniu chodników. Gdy wydostanie się na powierzchnię ziemi, zakopuje się w niej z taką szybkością, że porównać to można tylko z nurkowaniem w wodzie. Kret ma słaby wzrok, natomiast znakomity słuch i węch. Włoski czuciowe znajdujące się na ryjku pozwalają mu odnajdywać drogę i zdobywać pożywienie w zupełnych ciemnościach.

Kret jest bardzo żarłoczny i w ciągu doby zjada prawie tyle pokarmu, ile sam waży. Pokarm zdobywa przede wszystkim pod ziemią, w trakcie ciągłego przebiegania swych korytarzy. Znajduje tutaj rozmaite szybko biegające chrząszcze i ich larwy, dżdżownice oraz drobne gryzonie, które wpadły do chodników kreta i nie zdołały się z nich wydostać. W czasie kopania korytarzy zjada wszystko, co znajdzie się na jego drodze. Na powierzchni ziemi ofiarą jego padają również ślimaki. Chętnie zjada turkucie, larwy owadów, a także żaby, jaszczurki, padałce i węże. Nie rusza ropuch.

Po ciąży trwającej prawdopodobnie 35-40 dni, w okresie od kwietnia do lipca samica rodzi zwykle 3-7 młodych. Jedna samica wydaje 1-2 mioty. Młode przychodzą na świat ślepe i wyjątkowo małe, wielkości ziarna fasoli. Samodzielność uzyskują po upływie około 2 miesięcy. W pierwszym okresie życia często padają ofiarą własnego ojca, przed którym samica musi niekiedy gwałtownie bronić swe potomstwo. Dorastają w wieku około 12 miesięcy.