daniel (Dama dama)

Trzecim gatunkiem z rodziny jeleniowatych, spotykanym w lasach liściastych, jest daniel (Dama dama). Pochodzi on z Azji Mniejszej, ale już w starożytności został zaaklimatyzowany w Europie i północnej Afryce. Obecnie jest szeroko rozpowszechniony od północnej Sahary aż po południową Szwecję i Norwegię. W Polsce występuje na zachodzie i północnym zachodzie. W większej części swego obecnego zasięgu został sztucznie wprowadzony i rozmnożony. Zwierzę to, o długości ciała 1,3-1,5 m, ogona 16-25 cm, wysokości w kłębie do 1,2 m, osiąga ciężar 65-100 kg; samica (łania) jest mniejsza i waży 30-50 kg. W przeciwieństwie do innych jeleni, u których tylko młode są na ogół w białe plamy, daniel przez całe życie ma grzbiet i boki pokryte białymi cętkami. W lecie tło jego grzbietu jest rude, natomiast w zimie szare. Wzdłuż grzbietu ciągnie się ciemna smuga. Strona brzuszna wyraźnie odcina się białą barwą od reszty ciała. Ogon jest dwubarwny — z wierzchu czarny, a od spodu biały. Często w hodowlach, parkach i ogrodach zoologicznych spotyka się okazy albinotyczne. Poroże występuje tylko u samca (byka) i jest co roku zrzucane. Następuje to zwykle w maju, a nowe parostki zostają wykształcone w pełni w sierpniu lub wrześniu. Największe rozmiary osiąga poroże u danieli 6-10-letnich. Choć jest ono mniejsze niż u jeleni, to u niektórych okazów może osiągać ciężar 5-7 kg.

Trybem życia i środowiskiem występowania daniel przypomina jelenia szlachetnego. Woli jednak niższe tereny i nigdy w górach nie dochodzi tak wysoko, jak jeleń. Pod względem pokarmu jest mniej wymagający niż jeleń. Jest zwierzęciem nocnym i o zmierzchu wychodzi na pastwiska, a często też na pola uprawne, zwłaszcza że ulubionym jego środowiskiem są prześwietlone lasy liściaste przylegające do pól.

Daniel nie wykazuje specjalnego przywiązania do określonego terenu. Pasie się w coraz to innych miejscach i często zmienia szlaki swoich wędrówek w poszukiwaniu pokarmu. W odróżnieniu od jelenia, daniel tworzy większe gromady, tzw. chmary, które składają się albo wyłącznie ze starych samców, albo z samic z młodymi. W okresie godowym, który trwa od połowy października do połowy listopada, oddzielnie żyjące dotychczas stare samce przyłączają się do stad złożonych ź samic i młodych samców i wyganiają z nich wszystkie młode byki, które są teraz zmuszone do tworzenia odrębnych gromad. Po okresie rui słabsze, młode samce przyłączają się ponownie do swych poprzednich chmar.

Po ciąży trwającej około 230 dni, w czerwcu lub lipcu samica rodzi 1 -2, a wyjątkowo tylko 3 młode, które karmi mlekiem aż do okresu następnej rui. Matka zaciekle broni swych dzieci przed ewentualnymi napastnikami. W razie ataku drapieżnika ucieka daleko od gniazda, wymyślnie klucząc po lesie, przez co odprowadza napastnika od bezbronnych młodych. U cieląt płci męskiej pierwsze zawiązki poroża pojawiają się w 7-8 miesiącu życia. Dojrzałość płciową samice osiągają w trzecim roku życia. Daniele żyją 20-25 lat.