Inną bardzo istotną cechą ssaków jest długotrwały związek zarodka z organizmem matki. Zarodki większości ssaków rozwijają się przez dłuższy lub krótszy okres w organizmie samicy i młode przychodzą na świat stosunkowo wysoko zaawansowane w rozwoju. Jedynym wyjątkiem są stekowce, które składają jaja. U torbaczy zarodki opuszczają macicę w bardzo wczesnym stadium embrionalnym i dalszy rozwój noworodków, przyssanych do sutków matki, przebiega w szczególnym utworze skórnym zwanym torbą, który znajduje się na brzuchu samicy. U większości ssaków, zwanych łożyskowcami, całkowity rozwój zarodka odbywa się w organizmie matki, w macicy. Płód jest odżywiany za pośrednictwem specjalnego narządu zwanego łożyskiem, które łączy się w krwiobiegiem matki doprowadzającym tlen oraz wszystkie substancje odżywcze potrzebne do rozwoju i wzrostu zarodka (krew matki i płodu nie miesza się). Po pewnym okresie życia płodowego potomek przychodzi na świat stosunkowo dobrze rozwinięty, a niekiedy zdolny od razu do samodzielnego poruszania się, pływania itp.
W pierwszym okresie życia wszystkie ssaki, także stekowce, karmione są mlekiem wytwarzanym przez organizm matki w specjalnie przystosowanych do tego celu gruczołach mlecznych. Po okresie ssania młode ssaki zaczynają aktywnie zdobywać pokarm w zamieszkiwanym środowisku. Przy zdobywaniu pokarmu i jego rozdrabnianiu ogromną rolę odgrywają zęby, które u większości ssaków są dobrze wykształcone i zróżnicowane, w zależności od wykonywanych funkcji: przytrzymywania, odgryzania, rozcierania lub rozgniatania. Na podstawie tych właśnie funkcji wyróżniamy u ssaków zęby sieczne (siekacze) służące do odgryzania, kły — do przytrzymywania, przedtrzonowce i trzonowce — do rozcierania i rozgniatania. Uzębienie, charakterystyczne dla poszczególnych gatunków ssaków, a nawet wyższych jednostek systematycznych, uległo najrozmaitszym modyfikacjom, w zależności od pobieranego pokarmu. U niektórych gatunków jest znacznie zredukowane, a u innych zanikło całkowicie i zostało zastąpione przez specjalne utwory w jamie gębowej, na przykład przez rogowe okładziny szczęk, które służą do rozcierania pokarmu.
Ssaki zamieszkujące rozmaite środowiska muszą mieć możność aktywnego poruszania się. Toteż ich układ mięśniowy jest dobrze rozwinięty i silnie zróżnicowany, a kończyny są odpowiednio przystosowane do różnych rodzajów ruchu. Z wyjątkiem waleni i syren, u których kończyny zostały znacznie zmodyfikowane i uwstecznione, wszystkie ssaki mają cztery rozmaicie wykształcone kończyny, spełniające rozmaite funkcje w zależności od trybu życia tych zwierząt.
Ta krótka charakterystyka ssaków pozwoli nam obecnie odpowiedzieć na pytanie dotyczące umiejętności przystosowania się tych kręgowców do najrozmaitszych warunków życia. Ssaki uniezależniły się w znacznej mierze od temperatury otoczenia, co pozwala im na zasiedlanie różnych stref klimatycznych. Wysoki stopień rozwoju układu nerwowego, a zwłaszcza mózgu, sprawił, że u zwierząt tych rozwinęły się wyższe czynności nerwowe, warunkujące dużą plastyczność zachowania się oraz łatwość uczenia się. Dzięki temu ssaki łatwiej niż inne kręgowce radzą sobie w trudnych warunkach, lepiej unikają niebezpieczeństw, łatwiej wyszukują pożywienie, a także odszukują partnerów w okresie godowym. Zęby, które w takim stopniu rozwinęły się tylko u ssaków, umożliwiają im maksymalne korzystanie z pokarmu zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego. Wpływa to na tempo przemiany materii, będącej podstawowym czynnikiem utrzymywania stałej temperatury ciała, co w dużym stopniu uniezależnia zwierzę od temperatury otoczenia.
Charakterystyczne jest przy tym, że wszystkie wymienione ogólne przystosowania są plastyczne. W zależności od konkretnych warunków występują one w mniejszym lub większym stopniu. Tak na przykład stała temperatura ciała, korzystna dla większości ssaków, okazuje się niekorzystna dla zwierząt żyjących na gorących pustyniach, gdyż powoduje silne wyparowywanie wody z organizmu. U wielbłąda, na przykład, istnieją stosunkowo znaczne wahania temperatury ciała w ciągu doby, zabezpieczające organizm przed nadmiernym odwodnieniem. Wysokie tempo przemiany materii, korzystne również w większości przypadków, jest niekorzystne dla zwierząt pozbawionych w zimie pokarmu, na przykład dla nietoperzy żyjących w strefie klimatu umiarkowanego. Toteż zwierzęta te przesypiają zimę, a w okresie snu zimowego procesy ich przemiany materii zostają zwolnione, co pozwala na przetrwanie długotrwałego głodu przy powolnym zużywaniu zasobów zgromadzonych w organizmie.
Ssaki wykazują ogromną plastyczność fizjologiczną i wyraźne zróżnicowania morfologiczne związane z prowadzonym trybem życia. Przystosowania morfologiczne mogą być mniejsze lub większe, mogą obejmować cały organizm albo jego część, czy też pojedynczy tylko narząd. W skrajnym przypadku, gdy budowa całego zwierzęcia jest odpowiedzią na warunki zamieszkiwanego środowiska, powstają typy morfoetologiczne. Pojęcie to wprowadził wybitny polski znawca anatomii ssaków prof. Roman Poplewski. Autor ten rozpatruje przystosowania ssaków do pięciu głównych typów środowiska: naziemnego, nadrzewnego, podziemnego, powietrznego i wodnego. Oczywiście, każde z tych środowisk w zależności od położenia geograficznego może być bardzo zróżnicowane, niemniej każde z nich ma cechy ogólne, do których ssak musi się przystosować, bez względu na to, czy powietrze jest gorące czy mroźne, woda zimna czy ciepła, stojąca lub płynąca itd. A przecież w najbardziej stałych warunkach istnieją zawsze różnice między dniem a nocą! W większości przypadków przystosowania do określonych warunków środowiska mają charakter specjalizacji, ograniczającej możliwości życia zwierzęcia w innych środowiskach. Z tego względu wartość przystosowań należy oceniać w odniesieniu do określonych warunków, a nie w ogóle, jako korzystnych lub niekorzystnych dla określonego ssaka.